نگاهی به نقض حقوق بشر در فرانسه

به گزارش خبرگزاری فارس، سازمان حقوق بشر فرانسه در گزارش سالیانه خود در سال 2005 تاکید کرده که رهیافت امنیتی مقامات این کشور که در دوره تصدی پست وزارت کشور توسط «سارکوزی» رئیس جمهور کنونی فرانسه تشدید شده بود، سیاست‌ها و اقدامات دولت را در خصوص مسائل اجتماعی تحت الشعاع قرار داد. (1)
بدرفتاری نسبت به مهاجرین و بی‌توجهی به حقوق آنها (2) و عدم احترام به حقوق بشر در فرانسه در مقایسه با دیگر اعضای اتحادیه اروپا (3)، دارا بودن بالاترین میزان شکایت از سوی شهروندان خود در دادگاه حقوق بشر اروپا (4)، طولانی بودن مدت بازداشت موقت در این کشور (متوسط مدت بازداشت موقت در جهان هفت ماه است در حالی که این مدت در فرانسه به دو سال می‌رسد)، وخامت وضع زندان‌های فرانسه و تراکم جمعیت زندان‌های مزبور، برخورد‌های فیزیکی زندانیان و تجاوز نسبت به یکدیگر، نقض حقوق زنان و خشونت علیه آنها (5)، نقض حقوق مهاجرین و تبعیض و خشونت علیه حقوق فرزندان مهاجرین (6)، نقض آزادی بیان در فرانسه با محاکمه «فوریسون» (7) به اتهام تحقیق درباره هولوکاست در تاریخ 20/4/1385 در دادگاه، بدون مجازات ماندن خشونت‌های پلیس و بدرفتاری‌های آنها و قتل‌های نژادپرستانه (8) و افزایش اعمال تبعیض و نژادپرستی ( وصول 97 مورد شکایت) 38 درصد رشد نسبت به سال 2004 (9)، از اهم موارد نقض حقوق بشر در فرانسه است.

1- نقض حقوق اقلیت‌ها
در مقایسه با دیگر اعضای اتحادیه اروپا با آمار و ارقامی قابل ملاحظه، دولت فرانسه در سال‌های اخیر موارد متعددی از نقض حقوق بشر به خصوص نادیده گرفتن حقوق اتباع بیگانه و شهروندان سایر کشورها به ویژه شهروندان مسلمان را در دستور کار پلیس امنیتی قرار داده است.
کارشناس مستقل حقوق اقلیت‌های سازمان ملل متحد با انتشار گزارشی در این زمینه اعلام کرده است که فرانسه از نظر تاریخی همواره مفهوم حقوق اقلیت‌ها و شناسایی گروه‌های اقلیت را با ادعای عدم سازگاری با قانون اساسی این کشور انکار کرده است. (10)
علاوه بر این، کمیته‌های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی سازمان ملل متحد، کمیته حقوق بشر و کمیته حقوق کودک از عدم شناسایی اقلیت‌ها در فرانسه ابراز نگرانی کرده‌اند. (11)
«آلوارو ژیل رابلز» کمیسر حقوق بشر اتحادیه اروپا با ارائه گزارشی تحت عنوان «وضعیت نامطلوب احترام به حقوق بشر در فرانسه در سال 2005» اعلام کرد که فرانسه همواره یکی از سه عضو اتحادیه اروپا بوده است که توسط دادگاه اروپایی حقوق بشر در ارتباط با شکایت اتباع فرانسه محکوم شده و این روند از سال 1999 رو به افزایش بوده است.
قتل «مراد آمون» یک شهروند ایرانی، توسط ماموران امنیتی فرانسه که به مدت 14 ماه در زندان شهر «لونگونس» این کشور زندانی بود، در دوم آوریل سال 2006 (23 فروردین ماه 1384 ) تنها یکی از موارد متعدد خشونت علیه مهاجرین در این کشور محسوب می‌شود.
جسد آمون که به صورت مشکوکی به قتل رسیده است بدون اطلاع سفارت جمهوری اسلامی ایران در پاریس و نیز خانواده او در فرانسه، در آن کشور دفن شد.
نقض حقوق اقلیت‌ها، (که شاهد آن شورش فرزندان مهاجرین و رنگین پوستان در نوامبر 2006 بود) نقض حقوق اقلیت‌ها و اتباع سایر کشورهای دیگر، نادیده گرفتن مفاد کنوانسیون‌های حقوق بشر از جمله «کنوانسیون حقوق بشر ژنو» است، برخورد خشونت آمیز و دور از شأن انسانی اعضای پلیس با مردم به طوری که در برخی موارد این برخوردها منجر به قتل مردم بی سلاح می‌شود و رفتار خشن پلیس فرانسه در خصوص اتباع بیگانه از جمله مواردی است که در گزارش وی به آنها اشاره شده است.

2-اوضاع وخیم زندان‌ها و بازداشتگاه‌ها
وضعیت زندان‌ها در فرانسه بسیار وخیم اعلام شده و افزایش جمعیت، خشونت و بالا بودن میزان خودکشی در میان زندانیان از جمله موارد نقض حقوق زندانیان برشمرده شده است.
این امر به گونه‌ای است که شورای اروپا زندان‌های این کشور را در شمار بدترین زندان‌های اتحادیه اروپا قرار داده است. کمیته منع شکنجه، کمیته حقوق کودک و کمیته حقوق بشر سازمان ملل متحد ضمن تایید وضعیت وخیم و شرایط ناگوار زندان‌ها در فرانسه اعلام کرده‌اند که از موارد متعدد خودکشی و اعمال خشونت علیه زندانیان، بازداشت کودکان مظنون و نگهداری آنها در زندان به مدت 4 روز، طولانی بودن دوره انتظار قبل از محاکمه نگران می‌باشند. (12)
کمیته مبارزه با شکنجه سازمان ملل متحد در خصوص زندان‌های فرانسه اعلام کرده است که وضعیت زندان‌ها و زندانیان در این کشور در شرایط نامناسبی قرار دارد. (13)
کمیسر حقوق بشر شورای اروپا (آلوارو جیل روبل) پس از یک بازدید 16روزه از زندان‌ها، بیمارستان‌های روانی و بازداشتگاه‌های فرانسه در سال 2005، از اوضاع اماکن نامبرده ابراز نارضایتی کرد. تعداد زیاد زندانیان (بیش از 57 هزار نفر تا آخر نوامبر 2005) و کمبود امکانات در بازداشتگاه‌ها از جمله موارد اعلام نارضایتی وی بوده است.
او وضع وخیم زندان بومت (BAUMETTES) را یادآور شده و بازداشتگاه کاخ دادگستری پاریس را وحشتناک خوانده است.
کمیسر حقوق بشر اتحادیه اروپا در گزارش 184 صفحه‌ای خود که به کمیسیون اروپا ارائه داد وخامت وضع زندان‌های فرانسه را مثال زدنی ذکر کرد و تراکم جمعیت زندان‌های آن را دون شأن انسان خواند. (14)
طولانی بودن مدت بازداشت موقت نیز از جمله مشکلات حقوق بشری در فرانسه است.
بنابر گزارش مذکور، متوسط مدت بازداشت موقت در جهان هفت ماه است در حالی که این مدت در فرانسه به دو سال می‌رسد.
کمیسر حقوق بشر اتحادیه اروپایی در بخش دیگری از گزارش خود، ضمن ابراز تاسف عمیق از محل نگهداری پناهجویان خارجی در محل ساختمان دادگستری پاریس که به گفته وی در اروپا کم سابقه است، خواستار تعطیلی فوری این مکان شده است.
برخی از گزارش‌ها نیز محیط زندان را تجاوزگاهی دائمی (علیه زنان) و یک جهنم واقعی برشمرده‌اند. (15)

3- نقض حقوق زنان و خشونت داخلی
سازمان حقوق بشر فرانسه همچنین در گزارش سالیانه به نقض حقوق زنان در این کشور اشاره کرده است.
بر این مبنا هر ماه به طور متوسط هشت زن در اثر خشونت‌های خانوادگی به قتل می‌رسند. سالیانه 10 درصد زنان فرانسه قربانی خشونت می‌شوند و حقوق آنان در شرایط کار مساوی از مردان بسیار کمتر است. (16)
کمیته رفع تبعیض علیه زنان سازمان ملل متحد ضمن ابراز نگرانی در خصوص نقض حقوق زنان و اعمال خشونت علیه آنان، از دولت این کشور خواست اقدامات لازم را برای رفع تمامی اشکال تبعیض علیه زنان به کار گیرد. (17)
گزارشگر ویژه خشونت علیه زنان سازمان ملل نیز ضمن تایید وجود خشونت علیه زنان اعلام کرد که در فرانسه مرجع خاصی برای رسیدگی به وضعیت قربانیان خشونت خانگی وجود ندارد. (18)
همچنین کمیته رفع تبعیض علیه زنان از افزایش قاچاق زنان و دختران در فرانسه ابراز نگرانی کرده است. (19)

4- نقض حقوق پناهجویان و پناهندگان
کمیسر حقوق بشر شورای اروپا (آلوارو جیل روبل) در گزارش فوریه 2006 خود همچنین به نقض‌های آشکار حقوق پناهجویان و پناهندگان پرداخته است.
در این گزارش به شرایط تحقیرآمیز و غیربشری (Inhuman and Degrading Conditions) پناهجویان و پناهندگان در فرانسه اشاره شده است.
در همین رابطه کمیته ضد تبعیض نژادی سازمان ملل متحد در سال 2005 از وضعیت پناهجویان و افراد غیر مقیم در فرانسه ابراز نگرانی شدید کرد. (20)

5- نقض آزادی‌های مذهبی در فرانسه
به دنبال تصویب قانون منع استفاده آشکار از علائم مذهبی در 25 اسفند 82 در فرانسه، 47 دانش آموز محجبه از تحصیل محروم شدند.
طبق گزارش لوموند قربانیان این قانون 806 نفر بودند که 533 نفر از آنان تحت فشارهای وارده مجبور به ترک حجاب خود شدند. (21)
اقلیت مسلمان فرانسه با پنج میلیون نفر جمعیت یک نماینده در مجالس ملی این کشور ندارند و حتی یک شهردار مسلمان نیز در فرانسه وجود ندارد.

6-نقض آزادی بیان و مطبوعات
محاکمه فوریسون (22) به اتهام یهودی ستیزی و انکار اتاق‌های گاز و رد کشتار چند میلیون یهودی در جنگ جهانی دوم در تاریخ 20/4/85.
فوریسون نویسنده و محقق فرانسوی که به اتهام تحقیق درباره هولوکاست محاکمه می‌شود در تاریخ 20/4/1385 در دادگاه گفت: «من تنها به عنوان محقق و اندیشمند ابراز نظر و نتایج تحقیقات علمی خود را بیان کردم، اما با وجودی که دولت فرانسه ادعا می‌کند که در این کشور آزادی بیان وجود دارد، در حقیقت در این کشور نه تنها آزادی بیان وجود ندارد، بلکه آزادی تحقیقات علمی نیز وجود ندارد.»
محکومیت «کریستین وانست» نماینده حزب UMP در مجلس فرانسه (23) به جرم ایراد اظهاراتی در مخالفت با همجنس‌گرایی از جمله مواردی است که به عنوان نقض آزادی بیان در این کشور محسوب می‌شود.
وی در اظهاراتی در مجلس و مطبوعات فرانسه نظر خود را در این رابطه اعلام کرده بود. (24)

7-اعمال خشونت توسط پلیس علیه معترضین
نیروهای پلیس این کشور در مدت 3 هفته در سال 2005 آشوب و ناامنی در فرانسه، با شدت با تظاهرکنندگان برخورد کرده و بیش از 655 نفر از جمله 115 فرد خردسال را بازداشت کردند که از این میان تعدادی به زندان محکوم شدند و شماری نیز همچنان در بازداشت و در انتظار بررسی پرونده خود هستند. (25)
برخی اطلاعات (26) حاکی است که رفتار پلیس فرانسه در قبال اقلیت‌های قومی و نژادی بسیار نژادپرستانه و خشن بوده است و به چند مورد خاص محدود نمی‌شود بلکه کاملا فراگیر بوده است.
«ژنویو سورن» رئیس عفو بین‌الملل شاخه فرانسه می‌گوید در اغلب موارد اینگونه اعمال پلیس فرانسه بدون تحقیق و بررسی مانده است و مرتکبان آزادانه به کار خود ادامه داده‌اند.
عفو بین‌الملل در ادامه گزارش خود می‌افزاید: بیشترین موارد رفتار خشن و نژادپرستانه پلیس و سایر مقامات دولت فرانسه متوجه مسلمانان بوده است.
گزارش سال 2005 عفو بین‌الملل ضمن انتقاد شدید از قانون ضد تروریسم فرانسه اعلام کرده است که در فرانسه بازداشتگاه‌های مخفی تاسیس شده که در آن زندانیان شکنجه می‌شوند.

8- نقض حقوق فرهنگی و آموزشی
کمیته‌های حقوق کودک، رفع تمامی اشکال تبعیض علیه زنان و کمیته منع تبعیض نژادی و گزارشگر ویژه آزادی مذهب و عقیده و کارشناس مستقل موضوعات اقلیت‌ها با اشاره به قانون منع پوشش حجاب برای دانش آموزان در مدارس ابتدایی و راهنمایی فرانسه که در 15 مارس 2005 به تصویب رسید، نسبت به محرومیت تعداد زیادی از دانش آموزان از کلاس‌های درس و مدرسه به دلیل عدم رعایت قانون مزبور به دولت فرانسه هشدار داده‌اند. (27)
در همین حال کمیته کارشناسان سازمان بین‌المللی کار اعلام کرده است که در سال تحصیلی 2004-2003 تعداد 600 دانش آموز از التزام به قانون فوق اجتناب کرده و در نتیجه موقعیت تحصیلی خود را از دست داده‌اند.
بر همین اساس در سال 2005 - 2004 تعداد 47 دانش آموز، موقعیت تحصیلی خود را از دست داده‌اند. کمیته مزبور از محروم شدن تعداد زیادی از دانش آموزان در سال‌های آینده به ویژه دختران ابراز نگرانی کرد. (28)

-------------------------------------
(1) گزارش سالیانه سازمان حقوق بشر فرانسه در سال 2005
(2) گزارش سالیانه سازمان حقوق بشر فرانسه در سال 2005
(3) گزارش کمیسر حقوق بشر اروپا مورخ 15 فوریه 2006
(4) فرانسه در سال 1999 شانزده بار، در سال 2000 چهل و نه بار، در سال 2001 سی و دو بار، در سال 2002 شصت و یک بار و در سال 2003 هفتاد و شش بار توسط دادگاه حقوق بشر اروپا محکوم شد که از حیث این محکومیت‌ها در همه موارد یاد شده در ردیف‌های دوم و سوم کشورهای اتحادیه اروپا قرار داشته است.
(5) گزارش سازمان حقوق بشر فرانسه سال 2005
(6) گزارش سال 2006 عفو بین‌الملل
(7) فوریسون دو ملیت فرانسوی و انگلیسی دارد و استاد دانشگاه سوربن و دانشگاه لیون فرانسه است. وی همچون بسیاری دیگر از محققان جهان عقایدی در مورد وقایع جنگ جهانی دوم دارد و وجود کوره‌های آدم سوزی را رد کرده است.
به گفته فوریسون وی از سال 1978 تا 1993 حدود 10 بار هدف حمله صهیونیست‌ها قرار گرفته است. شورای عالی نظارت بر رسانه‌های دیداری و شنیداری فرانسه، شاکی فوریسون است و اتهام او اظهاراتی درباره هولوکاست در گفتگو با شبکه سحر برون مرزی جمهوری اسلامی ایران است.
(8) گزارش عفو بین‌الملل در سال 2005
(9) همان منبع
(10) A/HRC/7/WG/.6/2/FRA/2
(11) A/HRC/7/WG/.6/2/FRA/2
(12) Committee Against Torture, op.cit,para.17 and 19. Committee on Right Child,op.cit,para.58 and 59 . Human Rights Committee , op.cit,para.17
(13) Committee Against Torture, op.cit,para.17
(14) گزارش کمیسر حقوق بشر اروپا مورخ 15 فوریه 2006
(15) هفته‌نامه نوول آبزرواتور شماره 2139 مورخ 3 تا 9 نوامبر 2005
(16) گزارش سالیانه 2005 سازمان حقوق بشر فرانسه
(17) CEDAW ,op.cit,para.29
(18) E/CN.4/2005/72/Add.1,paras.161-163
(19) CEDAW ,op.cit,paras 30 and 31
(20) A/HRC/7/WG/.6/2FRA/2.CERD,op.cit,para.14
(21) این قانون مغایر اصل تنوع فرهنگی است که توسط اعلامیه جهانی تنوع فرهنگی مصوبه 22 نوامبر 2006 یونسکو پذیرفته شده است.
(22) فوریسون دو ملیت فرانسوی و انگلیسی دارد و استاد دانشگاه سوربن و دانشگاه لیون فرانسه است.
(23) برخورد با این نماینده مجلس در فرانسه نقض ماده 19 اعلامیه جهانی حقوق بشر است که مقرر می‌دارد هر کس حق دارد ... در کسب اطلاعات و افکار و در اخذ و انتشار آن، به تمام وسایل ممکن و بدون ملاحظات مرزی آزاد باشد.
(24) نامبرده همجنس گر‌ایی را نوعی آپارتاید جنسی دانسته و آن را از نظر اخلاقی پایین‌تر از گرایش به غیر همجنس توصیف کرده است. در همین رابطه این نماینده مجلس فرانسه با استناد به قانون دسامبر 2004 در مورد سرکوب توهین علیه همجنس گرایی به تحمل 6 ماه حبس و پرداخت 22500 یورو جریمه نقدی محکوم شد.
نامبرده همچنین از سوی دادگاه تادیبی لیل به پرداخت سه هزار یورو جریمه و 2 هزار یورو خسارت به هر یک از سه انجمن همجنس‌ گرایان فرانسه که علیه او شکایت کرده بودند، محکوم شد.
(25) گزارش منابع وابسته به وزارت دادگستری فرانسه مورخ 27 آبان 84
(26) گزارش عفو بین‌الملل در سال 2006
(27) A/HRC/7/WG/.6/2/FRA/2., CRC.op,cit,para 26. CEDAW,op.cit,paras 20,27,37 and 39. CERD,op.cit,para.18 .E/CN.4/2006/5/Add.4,paras.98,99 and 101
(28) ILO Committee of Expert , Doc.No 062002FRA11,para.9