سولانا در شبکه دو: غنی سازی ممنوع!

خاویر سولانا که 25 خرداد برای ارایه بسته پیشنهادی کشورهای 1+5 به همراه مدیران وزرای خارجه این کشورها به جز آمریکا به ایران آمده بود، برای اولین بار در پنج سال گذشته که از شروع مناقشه هسته‌یی ایران می‌گذرد، به درخواست خود در بخش گفت‌و‌گوی ویژه صدا و سیما شرکت کرد و به سوالات مختلف درباره برنامه هسته‌یی ایران و بسته پیشنهادی کشورهای 1+5 پاسخ داد.

پیش شرط تعلیق غنی‌سازی
به گزارش ایسنا، خاویر سولانا،‌ رییس سیاست خارجی اتحادیه اروپا گفت: باید بگویم اگر فعالیت‌های غنی‌ سازی ایران تعلیق شود، مذاکرات انجام می‌شود و ما متقابلا در نیویورک روند را تعلیق می‌کنیم.

نمی‌خواهیم احتمال انحراف وجود داشته باشد
وی در پاسخ به این سوال ‌که موضوع هسته‌یی ایران مساله‌ای ملی است و طبق NPT ایران می‌تواند به غنی‌ سازی بپردازد، منظور شما از تعلیق چیست؟ گفت: درباره‌ی منع تکثیر هسته‌یی، اظهارات شما نادرست است و باید به آن به صورت کلی نگاه کنیم. ما از NPT دفاع و حمایت می‌کنیم و با رشد هسته‌یی ایران به شرط توسعه‌ی انرژی مخالف نیستیم. ما خواهان توسعه‌ی ایرانیم و آماده‌ی کمک هستیم، اما نمی‌خواهیم احتمال انحراف وجود داشته باشد.

وی درخصوص تاکید آمریکا بر تعلیق غنی‌سازی گفت: ایران کشوری است که NPT را امضا کرده و در قبال آن تعهداتی دارد و یکی از این تعهدات، استفاده‌ی صلح‌آمیز از انرژی هسته‌یی است. آژانس ادعاهایی را در مورد برنامه‌ی ایران مطرح کرده است که ما می‌خواهیم روشن شود.

نباید غنی‌سازی کنید
سولانا ادامه داد: ایران باید همکاری کند تا سوخت در اختیارش قرار گیرد. نباید غنی‌سازی کنید.

وی افزود: ما با توسعه‌ی کشور شما مشکل نداریم، اما باید بیش از آن ‌چه انجام شده است، تعامل صورت گیرد. غنی‌سازی امکان‌پذیر نیست؛ چرا که جایی برای استفاده از سوخت ندارید. درباره بسته پیشنهادی ایران گفت‌وگو کردیم
رییس سیاست خارجی اتحادیه اروپا در خصوص مطالعه‌ی بسته‌ی پیشنهادی ایران گفت: ما بر سر بسته گفت‌وگو کردیم. سرفصل‌های مهمی برای تهران وجود دارد و برای ما نیز این سرفصل‌ها مهم است. باید با درک مشترک به این مسایل نگاه کرد. همه‌ی کشورها نگران تروریسم هستند. ما می‌خواهیم در مورد انرژی با ایران همکاری داشته باشیم. در بسته‌ی ارایه شده‌ی ما به ایران، حق داشتن برنامه‌ی هسته‌یی برای ایران وجود دارد؛ به شرطی که به روشنی نشان دهد ایران در فعالیت‌هایش آلودگی ندارد و کاملا صلح‌آمیز است.

موضوع کنسرسیوم پیچیده است
این دیپلمات اروپایی درخصوص پیشنهاد رییس‌جمهور کشورمان برای غنی‌سازی مشترک تصریح کرد: کنسرسیوم موضوعی است که درباره‌ی آن می‌توان به مذاکره پرداخت، اما این مساله بسیار پیچیده است و اساسا هر مساله‌ی مرتبط با مسایل هسته‌یی امری حساس است.

می‌توان با پیش‌شرط تعلیق هم مذاکره کرد
وی درباره‌ آنچه به مذاکره برای مذاکره خوانده می‌شود، گفت: این مساله امری رایج است و این روند در عرصه‌ی بین‌الملل وجود دارد. می‌توان با پیش‌شرط تعلیق هم مذاکره کرد. در گفت‌وگوها موضوع مشخص می‌شود و قالب کار تعیین می‌گردد.

ایران باید برای فعالیت‌هایش تضمین‌های عینی ارایه کند
سولانا در خصوص این‌ که در گزارش‌های آژانس تاکنون هیچ انحرافی در فعالیت‌های هسته‌یی دیده نشده است، تصریح کرد: سوالات باقی‌مانده که در گزارش اخیر بحث شده مساله‌ی مهمی است. ما در مورد مساله‌ای حساس صحبت می‌کنیم که برای کشورهای جهان این موضوع اهمیت دارد. در عین حال ایران حق دارد برنامه‌ی هسته‌یی‌اش را داشته باشد، اگر مطابق با قوانین آژانس باشد.

وی اظهار داشت: ایران باید برای فعالیت‌هایش تضمین‌های عینی ارایه کند. بسیاری از کشورها از این روند عبور کرده‌اند و این مساله‌ی بسیار مهمی است.

درک واژه کنسرسیوم اصلا ساده نیست
به صورت مفصل معنای کلمه کنسرسیوم توضیح داده شود
سولانا در پاسخ به این پرسش که رییس جمهور آمریکا گفته ایرانی‌ها حق ندارند دانش غنی سازی داشته باشند و غنی سازی کنند، چون در صورتی که غنی سازی کنند، بمب هسته‌یی هم می‌سازند، از این رو تعلیق غنی سازی را مطرح می‌کند. این در حالی است که ایران اعلام کرده تعلیق غیر قابل قبول است. سوال این است پیشنهاد ایران مبنی بر غنی‌ سازی تحت نظر آژانس یا کنسرسیوم چه اشکالی دارد که نمی‌پذیرید؟ گفت: مشکلی که درباره پیشنهاد مذکور وجود دارد، این است که درک بعضی کلمات بسیار مشکل است. درک واژه کنسرسیوم اصلا ساده نیست. من خواهان آن هستم که به صورت مفصل معنای این کلمه توضیح داده شود و این که چگونه قرار است شکل گیرد. این مساله بسیار فنی است و انجام دادن آن دشوار و تا زمانی که تضمین‌هایی برای شیوه اجرایی شدن این کنسرسیوم و امکانات و وسایل مرتبط با آن وجود نداشته باشد، صحبت کردن درباره آن چندان منطقی نیست. تنها کشورهایی که می‌توانند رآکتورهای انرژی هسته‌یی تولید کنند و در حال حاضر این توان را دارند، شش کشور روسیه، آمریکا و چهار کشور اروپایی هستند. وقتی می‌خواهیم همکاری داشته باشیم باید تضمین‌های مورد نظر ما وجود داشته باشد.

اجازه دهید در خصوص واژه حق توضیح دهم
وی در پاسخ به این پرسش که موضوع توانایی مطرح است یا حق؟ گفت: اجازه دهید در خصوص واژه حق توضیح دهم. حقوق در معاهده منع تکثیر (سلاح) هسته‌یی NPT آمده است. نباید منع تکثیر هسته‌یی را به صورت جدا مدنظر داشت، بلکه باید به همه مفاد آن توجه داشت.

من به سوال شما پاسخ نمی‌دهم
سولانا در پاسخ به این سوال که به نظر می‌رسد شما خواسته‌هایی فراتر از NPT از ایران دارید؟ اظهار داشت: متاسفانه باید بگویم تا زمانی که آژانس این مساله را روشن نکرده، فعالیت‌های هسته‌یی ایران در جهت تعهدات کاملNPT نیست، شاید شما با این سخن موافق نباشید، اما این یک واقعیت است.

رییس سیاست خارجی اتحادیه اروپا در برابر این سوال که این ما نیستیم که با خواسته‌های فراتر از NPT مخالفیم، بلکه آژانس هم با این امر مخالف است، از پاسخ دادن به این سوال طفره رفت و گفت: دیگر کافی نیست. من به سوال شما پاسخ نمی‌دهم. جواب این سوال را دادم.

امیدوارم ایران به همکاری خود با آژانس ادامه دهد
وی در ادامه با توجه به محدویت‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای راستی‌آزمایی فعالیت‌ هسته‌یی کشورها و عدم امضای پروتکل الحاقی از سوی تمامی کشورهای عضو گفت: من امیدوارم ایران به همکاری خود با آژانس ادامه دهد و به همین خاطر است که ما به ایران آمدیم.

وی تاکید کرد: ما خواهان همکاری کامل ایران هستیم. مردم ایران باید بدانند که ما نمی‌توانیم مانع توسعه ایران در عرصه فن‌آوری شویم، اما ما خواهان تضمین‌هایی هستیم که بر اساس معاهده منع تکثیر هسته‌یی امری عادی است و برای رسیدن به این هدف نیاز به تضمین‌های عینی است که انحراف از آن ممکن نباشد.

خواستار تضمین‌هایی در قالب NPT و آژانس هستیم
این دیپلمات اروپایی در پاسخ به این سوال که به نظر تضمین‌های عینی فراتر از تضمین‌های مورد نظر آژانس است، اظهار داشت: ما خواستار تضمین‌هایی در قالب NPT و آژانس هستیم. این مساله برای ما قابل درک است.

سولانا در خصوص این که چرا ایران نمی‌تواند تحت کنترل جامع آژانس بین‌المللی انرژی اتمی غنی سازی داشته باشد؟ پاسخ داد: زیرا آژانس اعلام کرده ایران به طور کامل به معاهده منع تکثیر هسته‌یی پایبند نبوده است.

... اما واقعیت این طور نیست
این دیپلمات ارشد اروپایی در خصوص این که آژانس هیچ وقت نگفته ایران به خواسته‌هایش عمل نکرده است و خواستار همکاری ایران و پاسخ به سوالات باقی مانده است گفت: من خوشحالم که شما محمد البرادعی، مدیرکل آژانس را بیشتر از من می‌شناسید، اما واقعیت این طور نیست.

می‌خواهیم درباره مسایل دیگری صحبت کنیم
سولانا در پاسخ به این پرسش که آیا ممکن است بسته پیشنهادی ایران پایه و اساس گفت‌و‌گوها قرار گیرد؟ ادامه داد: همانطور که گفتم پیشنهاد ایران سرفصل‌هایی دارد. به نظر من ایران خواهان آن است که درباره این مساله (بسته پیشنهادی‌اش) گفت‌و‌گو شود و ما می‌خواهیم درباره مسایل دیگری صحبت کنیم، اما امروز از گفت‌و‌گوهای قبلی فراتر رفتیم. گفت‌و‌گوها درباره مسائل مفصل‌تر و مشخص‌تر بود. مذاکراتی که ما می‌خواهیم آغاز شود، مذاکراتی جامع است.

شما می‌توانید بی‌اعتماد باشید
مذاکره پس از روشن شدن ماهیت فعالیت‌های هسته‌یی
وی با تاکید بر این که تا ماهیت فعالیت‌های هسته‌یی با تعلیق غنی سازی روشن نشود، نمی‌توانیم وارد مذاکرات شویم، افزود: جامعه ایران باید این مساله را درک کند.

سولانا در پاسخ به این پرسش که وقتی شما مدام از تعلیق بحث می‌کنید، آیا مردم ایران و جناح‌های سیاسی مختلف حق ندارند به هدف واقعی شما بی‌اعتماد شوند، گفت: شما می‌توانید بی‌اعتماد باشید.

وی ادامه داد: من درک می‌کنم که ممکن است مردم ایران درباره بخش‌هایی از اقدامات کشورهای جامعه بین‌المللی بی‌اعتماد باشند. من جنگ ایران و عراق و همه مسایل دیگر را به خوبی می‌دانم. می‌دانم که مردم ایران چه رنج‌هایی متحمل شده‌اند و آن را درک می‌کنم، اما این مساله مربوط به گذشته است؛ نگاه ما به آینده است.

وی تصریح کرد: پیش از این گفته شد موضوع سازمان تجارت جهانی مساله‌ای بی‌اهمیت است، حال آنکه این مساله فوق العاده اهمیت دارد.

مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در پاسخ به این‌ سوال که آیا نباید به خواسته‌های هر دو طرف مساله توجه کرد؟ گفت: ممنونم که صحبت مرا اصلاح کردید. وقتی سال‌های قبل چین به سازمان تجارت جهانی پیوست، لحضه حیاتی برای اقتصاد جهانی بود. من بسیار دوست دارم ایران به سازمان تجارت جهانی بپیوندد. این تحول گام مهم دیگری است در جهت عملکرد بهتر اقتصاد جهانی.

سولانا در پاسخ به این سوال که ایران حدود دو سال و نیم قبل فعالیت‌های هسته‌یی خود را تعلیق کرد، پاسخ شما به این اقدام ایران چه بود؟ آیا هیچ پیشرفتی حاصل شد؟ گفت: من به خوبی آن دوران را به خاطر دارم. شما در مذاکرات حضور نداشتید، اما من حضور داشتم. ما مذاکرات خوبی داشتیم، این مذاکرات آغاز شده بود، اما هرگز نهایی نشد. ما در آن زمان در مسیر درستی حرکت می‌کردیم.

وی در پاسخ به این پرسش که منظور شما از مسیر درست چیست؟ منظور شما تعلیق دو سال و نیم فعالیت‌های هسته‌یی ایران است؟ اظهار داشت: ما آن زمان تعامل خوبی داشتیم.

این دیپلمات اروپایی در خصوص اینکه این تعامل چه نتیجه‌ای داشت؟ گفت: من در این مذاکرات شرکت داشتم و مطمئنم اگر آن روند ادامه می‌یافت، ما می‌توانستیم فعالیت‌های‌مان را ادامه دهیم.

وی در پاسخ به این پرسش که مذاکرات در آن زمان ادامه داشت، اما فعالیت‌های ایران به حالت تعلیق در‌آمد و این مشکل واقعی ایرانی‌ها بود تصریح کرد: مساله بسیار ساده است و تحلیل آن هم ساده است. ما در آن زمان در شروع روندی قرار داشتیم که می‌توانست ادامه یابد و به نتیجه‌ای برسد، اما این روند به دلایل سیاسی متوقف شد که شما کاملا از آن آگاه هستید. ما خواستار آن هستیم این روند با تعلیق غنی‌سازی بار دیگر آغاز شود. این نکته بسیار اهمیت دارد که شما و مردم ایران درک کنید که در این مقطع تاریخی تکثیر ‌(سلاح) هسته‌یی ادامه پیدا نکند.

وی افزود: اگر آن مذاکرات ادامه پیدا می‌کرد ما می‌توانستیم به راه حل‌هایی در برخی مسایل برسیم. من این مساله را به خاطر دارم. تاریخ یک امر کوتاه نیست. بی‌اعتمادی که وجود دارد به سال‌های قبل باز می‌گردد، باید این مساله خاتمه پیدا کند و اعتماد افزایش یابد و شکاف بی‌اعتمادی که بین ایران و کشورهای دیگر وجود دارد از بین برود؛ معتقدم این کار شدنی است.

قید پیش شرط در بسیاری از مواقع طبیعی است
نماینده 27 کشور اروپایی در خصوص اینکه فکر نمی‌کنید گفت‌وگو درباره مذاکرات آن هم با پیش‌شرط رویکرد خوبی نباشد؟ گفت: به نظر من این روند در بسیاری از مواقع طبیعی است، البته نباید از عبارت پیش‌شرط استفاده کرد. ایران باید به درخواست‌های مطرح از سوی ما که آژانس نیز به رسمیت شناخته به صورت کامل عمل کند. اگر این مساله حل شود گام بسیار مهمی برداشته خواهد شد.

سولانا اظهار داشت: ما می‌خواهیم با کشور شما در بسیاری از حوزه‌ها همکاری داشته باشیم؛ اجازه دهید صحبت من تمام شود. ما می‌خواهیم در زمینه زیرساخت‌ها، اقتصاد و غیره همکاری داشته باشیم. این طبیعی است بدانیم با کشوری همکاری می‌کنیم که توان هسته‌یی را به سوی اهداف دیگر به غیر از تولید انرژی منحرف نخواهد کرد.

باید منتظر ماند و دید که صحبت از پیش‌شرط نتایج خوبی دارد یا خیر
وی در پاسخ به این پرسش که صحبت از پیش‌شرط نتایج خوبی را در بر نخواهد داشت گفت: چرا که نه! باید منتظر ماند و دید. باید این روند ادامه پیدا کند و پشتکار داشته باشیم.

سولانا گفت: ما امروز بسته‌ای را پیشنهاد کردیم که امیدواریم پاسخ خوبی به آن داده شود. این مسایل دشوار است، اما به نظر من حل کردن آنها امکان پذیر است.

نماینده 27 کشور اروپایی در پاسخ به این پرسش که فکر نمی‌کنید نگاه شما به پرونده هسته‌یی ایران بیشتر سیاسی باشد؟ اظهار داشت: بستگی دارد شما سیاست را چگونه تعریف کنید. همه مسایل یک بعد سیاسی دارند، اما مساله هسته‌یی ایران اساسا مساله‌ای فنی است.

می‌خواهیم از ورود تسلیحات هسته‌یی بیشتر به منطقه جلوگیری کنیم
ارایه کننده پیشنهاد 1+5 به ایران در خصوص برنامه هسته‌یی رژیم صهیونیستی که به سیاست "ابهام تعمدی" توصیف می‌شود، گفت: کشورهایی که پیمان منع تکثیر سلاح هسته‌یی را امضا کرده‌اند باید به آن پایبند باشند. کشورهایی که این پیمان را امضا نکرده‌اند وضعیت متفاوتی دارند.

وی گفت: در خصوص منطقه‌ی خاورمیانه باید به مسائل آن توجه داشت. شما می‌دانید در خاورمیانه چه وضعیت و سیاست‌هایی مطرح است. چیزی که ما به هیچ وجه نمی‌خواهیم در این منطقه بروز کند ورود تسلیحات هسته‌یی بیشتر است.

سولانا تاکید کرد: به اندازه کافی در این منطقه تسلیحات وجود دارد. ما می‌خواهیم خاورمیانه عاری از تسلیحات کشتار جمعی باشد.

در خاورمیانه به دلایل تاریخی داشتن طرح جامع امنیتی غیرممکن بوده
رییس سیاست خارجی اتحادیه اروپا در پاسخ به این پرسش که خاورمیانه عاری از سلاح هسته‌یی رژیم صهیونیستی را هم در بر می‌گیرد و آیا حاضر هستید درباره این رژیم اقداماتی را انجام دهید تصریح کرد: همانطور که می‌دانید در خاورمیانه طرح جامع امنیتی وجود ندارد. حال آن که در اروپا و بسیاری از نقاط جهان چنین پیمان‌هایی وجود دارد. در خاورمیانه بنا به دلایل تاریخی داشتن یک طرح جامع امنیتی غیرممکن بوده است.

وی اضافه کرد: به نظر من در حال حاضر فرصتی برای انجام دادن این کار فراهم شده است. ما خوشحال خواهیم شد در این زمینه همکاری کنیم.

سولانا با بیان این که کشور شما باید مثل بسیاری از کشورهای دیگر منطقه نقش مهمی را در این زمینه ایفا کند گفت: متاسفانه اختلافات داخلی موجود در کشورهای خاورمیانه مانع تحقق یافتن یک همکاری جامع می‌شود. مایلم در این زمینه کاری انجام شود.

رییس سیاست خارجی اتحادیه اروپا درباره پرونده هسته‌یی ایران ابراز عقیده کرد: من فرد خوشبینی هستم. اگر غیر از این بود کارهایی که در حال حاضر مشغول انجام دادن آن هستم را انجام نمی‌دادم. من در تلاشم برخی از مشکلات جهان را حل کنم اما حل این مشکلات نیازمند خوشبین بودن است.